Zaćma

Zaćma, inaczej katarakta, to choroba oczu, która polega na zmętnieniu soczewki. Soczewka oka jest przezroczysta i z obu stron naturalnie wypukła, dzięki czemu skupia promienie światła docierające do oka dokładnie na siatkówce. Zmętnienie soczewki występujące w zaćmie prowadzi do zaburzeń w przedostawaniu się promieni świetlnych do siatkówki i w efekcie do upośledzenia ostrości wzroku.

Zaćma może mieć charakter wrodzony lub degeneracyjny (spowodowany uszkodzeniem postępującym wraz z wiekiem). Wśród osób po 55. roku życia zaćma jest dominującą przyczyną pogorszenia wzroku. Leczona jest operacyjnie, a zabiegi usunięcia zaćmy są najczęściej wykonywanymi w okulistyce.

Głównym objawem zaćmy jest obniżenie ostrości wzroku, które nie może zostać skorygowane odpowiednio dobranymi szkłami okularowymi. W zależności od typu zaćmy pacjent może zgłaszać oślepienie przez jaskrawe światło, np. reflektory nadjeżdżających samochodów, jednooczne dwojenie a czasem paradoksalnie poniekąd poprawę widzenia z bliskiej odległości z powodu przesunięcia refrakcji w kierunku krótkowzroczności charakterystycznego dla zaćmy jądrowej.

Należy pamiętać, że objawy zaćmy mogą być podstępne i potrafią ukrywać się latami, powoli obniżając jakość wzroku. Z pełną mocą występują dopiero w rozwiniętym stadium katarakty. Warto regularnie badać wzrok u okulisty, aby w porę wykryć i leczyć tę chorobę.

W przypadku zaćmy wrodzonej, czynnikami predysponującymi do jej powstania są przede wszystkim niska masa urodzeniowa dziecka, zakażenia okresu noworodkowego, aberracje chromosomowe, dziedziczność oraz zaburzenia metaboliczne. Natomiast do rozwoju zaćmy wtórnej przyczyniają się takie czynniki jak uraz gałki ocznej, cukrzyca, zapalenie poszczególnych części gałki ocznej, niedoczynności przytarczyc, guz wewnątrzgałkowy, atopowe zapalenie skóry i krótkowzroczność.

Leczenie zaćmy jest wyłącznie chirurgiczne. Obecnie najczęściej stosowaną metodą usunięcia zaćmy jest fakoemulsyfikacja, czyli ultradźwiękowe rozdrobnienie zmętniałej soczewki. Operacja ta może być wykonana w ramach tzw. chirurgii jednego dnia i przeprowadza się ją w znieczuleniu powierzchniowym (krople i/lub żel do worka spojówkowego).

Sztuczną soczewkę z reguły wszczepia się tylko raz w życiu. Dlatego ważne jest podjęcie świadomej decyzji o wyborze właściwej sztucznej soczewki. Wszczepiane soczewki mogą mieć dodatkowe właściwości, jak asferyczność zapewniająca lepszy kontrast widzenia czy filtr światła niebieskiego zapewniający dodatkową ochronę plamki żółtej i siatkówki.

Warto pamiętać, że nie ma skutecznej profilaktyki zaćmy, ale można zadbać o wysoki poziom witaminy C w diecie, co może zmniejszyć ryzyko choroby oczu. Unikanie nadmiaru alkoholu i palenia papierosów, a także regularne wizyty kontrolne u okulisty, mogą również pomóc w ograniczeniu prawdopodobieństwa zachorowania na zaćmę.