Udar mózgu jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla naszego zdrowia, dotykającym co roku miliony ludzi na całym świecie. W Europie sama liczba nowych przypadków udarów sięga miliona rocznie, a w Polsce to przerażające schorzenie dotyka około 70 tysięcy osób rocznie, z czego aż 30 tysięcy niestety kończy swój żywot w ciągu zaledwie miesiąca. Udar mózgu to temat, który wymaga naszej uwagi, zrozumienia i działania.

Co to jest udar mózgu?

Udar mózgu, nazywany także incydentem mózgowo-naczyniowym, dawniej apopleksją, to zespół objawów klinicznych, które pojawiają się nagle i są związane z zaburzeniami czynności mózgu trwającymi dłużej niż 24 godziny, a ich przyczyną jest zaburzenie naczyniowe. Rodzaje udarów można sklasyfikować na podstawie mechanizmu, który prowadzi do uszkodzenia tkanki mózgowej.

Rodzaje udaru

Istnieje kilka rodzajów udarów, ale najważniejszy podział opiera się na przyczynach:

1. Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny, zwany również zawałem mózgu, stanowi aż 85-90% wszystkich przypadków udarów. Ten rodzaj udaru wynika z zablokowania tętnicy dostarczającej krew do mózgu. Blokada ta może być spowodowana zakrzepem krwi lub miażdżycą.

2. Udar krwotoczny

Udar krwotoczny polega na krwawieniu z pękniętego naczynia wewnątrzmózgowego. W 2/3 przypadków jest to konsekwencja nadciśnienia tętniczego. Drugą częstą przyczyną jest pęknięcie tętniaka w wyniku nadmiernego naporu krwi.

Przyczyny i ryzyko udaru

Przyczyny udaru mózgu są różnorodne, ale można je podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Niemodyfikowalne przyczyny obejmują wiek, płeć, dziedziczność i predyspozycje genetyczne. Jednak istnieje wiele czynników, które można kontrolować, aby zmniejszyć ryzyko udaru:

• Kontroluj ciśnienie krwi: Nadciśnienie tętnicze to jeden z głównych czynników ryzyka udaru.
• Zrzuć nadwagę: Otyłość zwiększa ryzyko nadciśnienia, a co za tym idzie, ryzyko udaru mózgu.
• Zadbaj o cukier we krwi: Osoby z cukrzycą są bardziej narażone na udary.
• Unikaj stresu: Stres może prowadzić do nadciśnienia i innych problemów zdrowotnych.
• Ogranicz spożycie alkoholu i przestań palić: Alkohol i palenie papierosów zwiększają ryzyko udaru.
• Regularna aktywność fizyczna: Aktywność fizyczna poprawia kondycję serca i obniża ryzyko udaru.
• Zdrowa dieta: Spożywanie zdrowych produktów, ograniczenie soli i tłuszczów, a także dieta bogata w owoce i warzywa może pomóc w zapobieganiu udarom.
• Regularne badania lekarskie: Regularne kontrole poziomu glukozy i cholesterolu są kluczowe dla monitorowania zdrowia.

Objawy udaru

Najważniejsze jest rozpoznanie objawów udaru oraz szybkie udzielenie pierwszej pomocy. Czas od wystąpienia objawów do podjęcia leczenia może być kluczowy dla przeżycia pacjenta i minimalizacji trwałych uszkodzeń.

Objawy udaru to m.in.:

• Nagły, intensywny ból głowy: Zwłaszcza w przypadku krwotoków podpajęczynówkowych.
• Osłabienie lub zmęczenie: To nagłe uczucie osłabienia może być jednym z pierwszych objawów.
• Asymetria twarzy: Niedowład lub porażenie mięśni po jednej stronie twarzy.
• Utrata siły lub kontroli nad kończynami: Najczęściej po jednej stronie ciała.
• Zaburzenia mowy: Niezrozumiała mowa lub trudności w wyrażaniu się.
• Zaburzenia widzenia: Zwłaszcza w jednym oku.
• Niepewny chód: Osoba może chodzić jak pijana.

Jeśli zauważysz u siebie lub u kogoś innego te objawy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub wezwij pogotowie.

Leczenie i rehabilitacja po udarze

Dobra wiadomość jest taka, że leczenie i rehabilitacja po udarze są możliwe. Oczywiście, czas rekonwalescencji zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj udaru, jego nasilenie oraz ogólny stan zdrowia pacjenta.

• Udar z niewielkimi ubytkami neurologicznymi: W tym przypadku częściowe wyzdrowienie może nastąpić już po 1-2 miesiącach, a pełne wyleczenie jest możliwe po 2-3 miesiącach.
• Udar z ciężkimi zaburzeniami neurologicznymi: W przypadku ciężkich uszkodzeń, zdolność do samoobsługi pojawia się po 6 miesiącach, a całkowita rekonwalescencja może trwać latami.
• Ciężkie udary krwotoczne i niedokrwienne: Częściowa regeneracja jest możliwa w ciągu 1-2 lat, ale w przypadku poważnych deficytów neurologicznych pełne wyleczenie może być niemożliwe.

Najczęściej okres rekonwalescencji wynosi od 3 do 6 miesięcy, ale każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia.

Profilaktyka udaru mózgu

Ostatecznie najlepszą walką z udarem mózgu jest profilaktyka. Warto wiedzieć, że istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko udaru:

• Zdrowy styl życia: Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i unikanie używek są kluczowe.
• Monitorowanie zdrowia: Regularne badania krwi, kontrola ciśnienia krwi i poziomu glukozy mogą wykryć potencjalne problemy wcześnie.
• Rozpoznawanie czynników ryzyka: Rozmowa z lekarzem i świadomość czynników ryzyka może pomóc w skutecznej profilaktyce.
• Szybka reakcja: W razie pojawienia się objawów udaru, natychmiastowa reakcja może uratować życie.

Udar mózgu to niezwykle poważna choroba, ale dzięki wiedzy, profilaktyce oraz nowoczesnym metodom leczenia i rehabilitacji, można skutecznie walczyć z jej skutkami. Pamiętajmy o tym i dbajmy o zdrowie naszego mózgu, naszego najważniejszego narządu. Każda minuta ma znaczenie, dlatego nie bagatelizujmy objawów i reagujmy szybko. Nasze życie może zależeć od tej decyzji.